Pracownicy otrzymują co miesiąc premię regulaminową, liczoną jako iloczyn obrotu ze sprzedaży i określonego procentu. W regulaminie wynagradzania jest zapis, że premia ulega pomniejszeniu za czas choroby, w związku z czym uwzględnia się ją w podstawie wynagrodzenia chorobowego. Włącza się ją także do tzw. średniej urlopowej, mimo braku wzmianki w regulaminie o zmniejszaniu premii za czas urlopu. Czy takie działanie jest prawidłowe?
Tak. Pracodawca, ustalając wynagrodzenie urlopowe, prawidłowo klasyfikuje premię regulaminową jako zmienny składnik wynagrodzenia.
Premia regulaminowa nie została zdefiniowana w przepisach. Orzecznictwo określa ją jako dodatkowy, nieobowiązkowy składnik wynagrodzenia za pracę, którego nabycie zależy od spełnienia konkretnych i sprawdzalnych kryteriów, wskazanych w płacowych przepisach wewnątrzzakładowych pracodawcy (por. m.in. postanowienie SN z 15 stycznia 2019 r., sygn. akt II PK 333/17, wyrok SN z 12 kwietnia 2016 r., sygn. akt II PK 70/15 i wyrok SA w Łodzi z 5 listopada 2013 r., sygn. akt III AUa 239/13). Ten status przesądza o przyjmowaniu premii regulaminowej do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Wynika to z § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego... (Dz. U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.), dalej rozporządzenia urlopowego, a także rozstrzygnięć sądowych (por. m.in. wyrok SN z 5 grudnia 2016 r., sygn. akt III PK 30/16).
Zwracamy uwagę! Fakultatywność wprowadzenia premii regulaminowej do systemu wynagradzania pozwala pracodawcy zdecydować o jej niewypłacaniu lub wypłacaniu w całości albo w pomniejszonej wysokości za okresy niewykonywania pracy np. z powodu choroby czy urlopów związanych z rodzicielstwem. Nie daje natomiast takiego uprawnienia odnośnie urlopu wypoczynkowego.
Ważne: Zgodnie z art. 172 zd. 1 K.p., za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. |
Konsekwencją powołanego przepisu jest zakaz stosowania w regulacjach wewnątrzzakładowych mechanizmów zniechęcających do korzystania z urlopu wypoczynkowego, do których klasyfikuje się pomniejszanie i nieprzyznawanie danych składników wynagrodzenia (tu premii regulaminowej) za czas urlopu (por. Kodeks pracy. Komentarz, red. dr hab. Krzysztof Walczak C.H. Beck 2020, komentarz do art. 172). Pracodawca z pytania nie narusza tego zakazu. Ustalając wynagrodzenie urlopowe, prawidłowo klasyfikuje premię regulaminową jako składnik zmienny. W myśl art. 172 zd. 2 K.p., tego rodzaju składnik może być obliczany na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy (przy znacznych wahaniach do 12 miesięcy) poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Rozporządzenie urlopowe warunkuje zasady uwzględniania poszczególnych składników płacowych od sposobu określenia ich wysokości. Premię regulaminową kwalifikuje się więc do wynagrodzenia urlopowego:
Sąd Najwyższy w wyroku z 13 listopada 2018 r. (sygn. akt II PK 214/17) przypomniał, że: "(...) już z literalnej treści przepisu (art. 172 K.p. - przyp. red.) wynika, że nie jest to tożsame wynagrodzenie do wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w art. 80 K.p. (...). Stąd, z istoty swej, nie jest to wynagrodzenie sensu stricto, lecz świadczenie gwarancyjne, zastępujące wynagrodzenie za pracę. Z kolei prawo do wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 § 1 pkt 1 K.p., chociaż literalnie dotyczy zachowania prawa do wynagrodzenia w obniżonej wysokości, przysługuje jedynie za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia - trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, a zatem do nabycia tego prawa konieczne jest spełnienie zupełnie innych, szczególnych przesłanek faktycznych, niż te, które należy spełnić aby nabyć prawo do »zwykłego« wynagrodzenia za pracę. (...)".
Mimo zaliczenia wynagrodzenia urlopowego i wynagrodzenia chorobowego do grupy świadczeń gwarancyjnych, przyjmowanie premii regulaminowej do ich podstawy podlega dwóm odrębnym reżimom prawnym. W stosunku do wynagrodzenia chorobowego obowiązują reguły przewidziane dla zasiłku chorobowego (art. 92 § 2 K.p.). Stąd premię regulaminową, pomniejszaną za okresy absencji chorobowej, uwzględnia się w wynagrodzeniu chorobowym w kwocie uzyskanej przez pracownika za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy jego wymiaru (art. 42 ust. 1 w zw. z art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Na temat wliczania premii do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych pisaliśmy wielokrotnie, np. w UiPP nr 1/2020, str. 24 oraz nr 18/2020, str. 19.
|